خداوند در آیه 104 سوره آل عمران می فرماید: وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ و از میان شما باید گروهی باشند که (دیگران را) به خیر دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر کنند و آنها همانا رستگارانند.
نکات مهم این آیه عبارتند از:
1- این آیه در میان دو آیه ای که دستور اتحاد و یکپارچگی می دهد قرار دارد و رمزش آن است که در نظام اجتماعی متفرق و از هم پاشیده قدرت دعوت به خیر و معروف وجود ندارد یا دعوت ها موثر و کارساز نیست.
2- در جامعه اسلامی لازم است گروهی بازرس و ناظر که مورد تأیید نظام هستند بر اوضاع و برخوردها و حرکت ها نظارت داشته باشند.
3- در جامعه دعوت به خیر از امر به معروف مقدم تر است.
4- اصلاح جامعه و جلوگیری از فساد و مفسد بدون قدرت منسجم و مسئول مشخص امکان ندارد.
5- کسانی که برای رشد و اصلاح جامعه دل می سوزانند رستگاران واقعی اند، گوشه گیران تنبل و بی تفاوت را از این رستگاری سهمی نیست.
6- دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر باید در جامعه به صورت دائمی باشد.
7- فلاح و رستگاری تنها در نجات و رهایی خود خلاصه نمی شود بلکه نجات و رشد دیگران نیز از شرایط فلاح است.
8- امر به معروف ونهی از منکر مقدم است (اگر راه معروف ها باز بشود زمینه برای منکر کم می شود).
همچنین در آیه 110 سوره آل عمران می خوانیم: كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ؛ شما بهترين امتى هستيد كه براى مردم پديدار شدهايد به كار پسنديده فرمان مىدهيد و از كار ناپسند بازمىداريد و به خدا ايمان داريد و اگر اهل كتاب ايمان آورده بودند قطعا برايشان بهتر بود.
نکات مهم این آیه عبارتند از:
1- بهترین امت بودن، با شعار نیست با ایمان و امر به معروف و نهی از منکر است.
2- سفارش به خوبی ها بدون مبارزه با فساد کم نتیجه است.
3- هر یک از افراد امت باید امر به معروف و نهی از منکر کنند.
4- در امت ترسو و ساکت بودن خیری ندارد.
5- امر به معروف و نهی از منکر به قدری مهم است که انجام آن رمز امتیاز امت هاست.
علاوه بر این در آیه 114 همین سوره می خوانیم: يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ؛ به خدا و روز قيامت ايمان دارند و به كار پسنديده فرمان مىدهند و از كار ناپسند باز مىدارند و در كارهاى نيك شتاب مىكنند و آنان از شايستگانند.
نکات مهم این آیه عبارتند از:
1- همانگونه که در سوره بقره در کنار ایمان نماز مطرح شده در این آیه نیز در کنار ایمان امر به معروف و نهی از منکر بیان شده است.
2- امر به معروف و نهی از منکر در ادیان دیگر نیز بوده است.
3- سرعت در کار خیر ارزش آن را بیشتر می کند.
4- ایمان، عبادت، تلاوت، امر به معروف و نهی از منکر و سرعت در کار خیر انسان را در زمره صالحان می برد.
5- افراد صالح کسانی هستند که با عشق و نشاط و شتاب به سراغ کارهای خیر می روند. (تفسیر نور جلد 2)
حجت الاسلام و المسلمین حسن بابایی حسکویی؛ استاد حوزه و دانشگاه
نظر شما